پول فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

شاید تا قبل از اینکه وارد دنیای ارز دیجیتال شوید، نمی‌دانستید که پول فیات همان وجه رایجی است روزانه برای خرید مواد مورد نیاز خود خرج می‌کنید. خود من هم نمیدانستم! اما پولی که دست ماست به راستی چیست؟ چگونه ساخته می‌شود و چرا ارزشمند است؟ حال تفاوت پول فیات با ارز دیجیتال چیست؟ اگر به دنبال پاسخ این سوال‌ها هستید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

 

پول فیات چیست؟

پول فیات در کلام به معنی پول بدون پشتوانه است، پولی که دیگر وابسته به پشتوانه کالایی مانند طلا نیست. تا پیش از این دولت‌ها اجازه داشتند تنها به اندازه مقدار طلا، الماس، یا دیگر دارایی‌های با ارزشی که در خزانه خود نگهداری می‌‍‌کنند پول چاپ کنند. تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم و بحران‌هایی مالی پس از آن بالاخره دولت آمریکا برای اولین بار تصمیم گرفت تا همبستگی پول با پشتوانه کالایی آن را بشکند. پس از این اقدام مفهوم جدیدی از پول خلق شد که آن را پول فیات نامیدند.

پشتوانه پول فیات در واقع اعتباری است که حکومت صادر کننده آن در دنیا و همینطور مردم در بین جامعه خود دارد. مهم‌تر از آن مقدار پولی که دولت در بازه‌های زمانی مختلف چاپ می‌کند، در واقع هرچه چاپ پول بیشتر شود در مقابل تورم و بی ارزشی پول اتفاق خواهد افتاد.

فیات نیز مانند هرچیز دیگری در این دنیا کامل نیست و مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد. در ادامه به بررسی مزایا و معایب این سیستم پولی صحبت خواهیم کرد.

 

 

مزایای پول فیات

عدم کم‌یابی

پول فیات کم یاب نمی‌شود، بلکه همواره بیش از انچه نیاز باشد وجود دارد. به دلیل نبود هیچ محدودیتی برای تولید پول است. به درخواست دولت‌ها هرچقدر پول که نیاز باشد می‌تواند تولید شده و وارد چرخه اقتصاد شود.

کم هزینه است!

تولید پول فیات و نگهداری آن کم هزینه است. برای تولید پول فیات نیاز به نگهداری منابع بسیاری از طلا و جواهرات نیست. امروزه به دلیل پیشرفت دنیای فناوری و کم استفاده شدن پول کاغذی، پول فیات کم هزینه‌تر از همیشه شده است. تنها کافیست با فرشدن یک دکمه اعداد داخل حساب بانک مرکزی بالا رود.

انعطاف پذیری

انعطاف پذیری در واقع مهم‌ترین مزایای پول فیات است. البته ناگفتنی نیست این خاصیت بیشتر به نفع دولت‌ها و حکومت‌هاست. حاکمین به‌دلیل انعطاف‌پذیری پول فیات می‌توانند کنترل بهتری در پول فیات داشته باشند، در مواقع بحرانی پول چاپ کنند، و با افزایش یا کاهش نرخ بهتره اوضاع پولی را کنترل کنند. همه و همه به دلیل وجود پول فیات و نبود محدودیت‌های آن است.

 

معایب پول فیات

قدرت بی‌نهایت دولت‌ها

پول فیات قدرتی بی حد و اندازه به دولت‌ها داد! در واقع پس از پدیده فیات، قدرت پولی تمام و کمال به حاکمین واگذار شد. دیگر مردم نقشی در تصمیم‌گیری‌ها و قدرت پولی نخواهند داشت. حال بسته حکومت مرکزی این گزینه می‌تواند به نفع یا ضرر مردم یک کشور باشد.

تورم!

مهم‌ترین معایب پول فیات در همین یک کلمه نهفته است. تورم! پول فیات کم یا زیاد درگیر تورم خواهد شد! تورم عنصر جدا نشدنی فیات است. به دلیل قدرت چاپ پول بدون نیاز به داشتن پشتوانه مشخص کالایی، کم یا زیاد، دیر یا زود، پول فیات درگیر تورم خواهد شد. برخی کشور‌ها در طول تاریخ به دلیل چاپ پول بی رویه دچار تورم افسار گسیخته و دچار فروپاشی اقتصادی و در نهایت حکومتی شدند. مانند کشور‌ها زیمبابوه و ونزوئلا

 

 

مقایسه ارز دیجیتال و پول فیات

توضیح این موضوع که ارز دیجیتال چیست، در حوصله این مقاله نمی‌گنجد. فارغ از بحث فنی و تکنولوژیکی، ارز دیجیتال و پول فیات شباهت‌هایی از نظر ساختار پولی با یکدیگر دارند. هر دو پشتوانه کالایی ندارند، تنها پشتوانه ارز دیجیتال اقبال عمومی مردم از این فناوری به واسطه امکانات تکنولوژیکی آن است. ارز دیجیتال (بیشتر از همه بیت کوین) یک سیستم پولی غیرمتمرکز و جهانی است که بدون هیچ محدودیت و نظارت حکومتی واحد به صورت جهانی فعالیت می‌کند. بیت کوین قدرت پول و تملک آن را باری دیگر به مردم بازگرداند.

سازوکار بیت کوین جوری طراحی شده است تورم آن به‌صورت کنترل شده طبق قرارداد از همان ابتدا پیش می‌رود و هیچکس قدرت تغییر و دستکاری آن را ندارد. همچنین بر اساس کد اصلی، بیت کوین هیچگاه بیشتر ۲۱ میلیون واحد تولید نخواهد شد و تورم آن صفر می‌شود. این‌ها همگی ویژگی‌هایی بود که مردم دنیا را ترغیب به ترک پول فیات و رو آوردن به ارز دیجیتال کرد.

با این حال اگر بحث پشتوانه کالایی باشد، بیت کوین و دیگر ارز‌های دیجیتال مانند پول فیات هیچ پشتوانه نداشته و تنها با کاربرد‌پذیری و پذیرش عمومی می‌توانند به ارزش برسند. در واقع اگر جزئی‌تر به این مسئاله نگاه کنید، پول فیات نیز کاملا شرایط مشابه‌ای دارد! تصور کنید مردم یک کشور به یک باره تصمیم بگیرند از پول فیات برای معاملات استفاده نکنند! پس از بهم خوردن این توافق عمومی چه خواهد شد؟ دیگر اهرم فشار حکومت‌ها چه خواهد بود؟ حال چه چیزی مهم‌تر از توافق و پذیرش عمومی است که پول فیات را ارزشمند کرده است؟ هیچ!

 

کلام آخر

در این مقاله در مورد پول فیات و مقایسه آن با بیت کوین صحبت کردیم. همانطور که گفتیم قدرت پول فیات کاملا بسته حکومت صادر کننده و تولید کننده آن دارد. پول فیات اهرم فشار دولت‌ها بهترین ابزار برای پیش بردن سیاست‌های آنان است. اما بیت کوین پولی از مردم و برای مردم است. بیت ذاتی آزاد، شفاف و جامعه محور دارد. این ارز دیجیتال که روزی از هیچ ساخته شد، همواره درحال رشد و افزایش پذیرش جهانی خود است. با توجه به رشد روزافزون بیت کوین و ارز‌های دیجیتال، غیرقابل تصور نیست که روزی این فناوری جای پول فیات را بگیرد.