کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند، یکی از کاربردهای بلاکچین است که میتواند، راهی برای نجات محیط زیست در سراسر کره زمین باشد. در این مطالعه، یک سیستم پاداش مبتنی بر بلاکچین برای تولید پاداشها بر اساس دادههای سری و آنی مثل مقدار زباله و سطح ضایعات پیشنهاد شده است. علاوه بر این، حسگرهای سفارشی مبتنی بر محدوده LoRa برای سطلها برای به دست آوردن اطلاعات آنی توسعه داده شدهاند.
کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
فرآیند مدیریت زباله شامل مراحل مختلفی مثل تفکیک، حمل و نقل، بازیافت، دفع و تجزیه و تحلیل دادههای زباله است. دولتها قادر به پیگیری این مراحل مدیریت زباله نیستند. دلیل آن حجم و تنوع این فرآیندها و دادههای مرتبط با زبالههای تولید شده زیاد است. علاوه بر آن، نیاز به افراد مختلف دارد که در چرخه مدیریت زباله نقش خود را ایفا کنند. این فرایند ردیابی را حتی پیچیدهتر میکند.
داشتن یک پلتفرم واحد برای ردیابی تمام فعالیتهای مدیریت پسماند میتواند به دولتها در حل مسائل مربوط به مدیریت زباله کمک کند. بلاکچین میتواند آن پلتفرم غیرمتمرکز واحد باشد. مدیریت زباله مبتنی بر بلاکچین به ردیابی زباله از تولید تا دفع برای محیط زیست سبزتر کمک میکند.
بلاکچین چیست؟
بلاکچین یک شبکه همتا به همتا توزیع شده است که رکورد کاملی از دفتر کل تراکنشها را به صورت غیرقابل تغییر و شفاف در اختیار دارد. بلاکچین با عدم اتکا به شخص ثالث، واسطه یا هر مرجع متمرکزی، تمرکززدایی کامل را تضمین میکند. در شبکه بلاکچین، گره رکورد کاملی از بلاکچین را حفظ میکند؛ چون به صورت همتا به همتا متصل است. در ابتدا، فناوری بلاکچین که توسط ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸ معرفی شد، تنها برای یک ارز دیجیتال، یعنی بیت کوین، محدود بود.
با این وجود، ویژگیهای منحصر به فرد فناوری بلاکچین به ما این قدرت را داد تا آن را به طور گسترده در صنایع مختلف برای افزایش امنیت و شفافیت پیادهسازی کنیم. اساسا، زنجیره بلوکی شامل یک دفتر کل از بلوکهای فعال شده با مهر زمانی است که با یک تابع هش رمزنگاری به زنجیره مرتبط هستند. هش بلوک قبلی در هر بلوک ارائه میشود. رابطه بین بلوکها برقرار میشود و زنجیره بلوکها یا بلاکچینها ایجاد و ارائه میشوند.
پاداش تفکیک زباله
چه کسی دوست ندارد برای انجام وظایف خود پاداش دریافت کند؟ پاداش تفکیک زباله، ابتکاری است که توسط بسیاری از دولتها و سازمانهای خصوصی برای ترویج تفکیک در سطح خانوار انجام شده است. Recerreum یک پلتفرم بلاکچینی است که از قراردادهای هوشمند برای پاداش دادن به افراد بر اساس میزان ضایعاتی که جدا کردهاند، استفاده میکند.
سطلهای زباله را با برچسبها و حسگرهای RFID مستقر میکند. افراد میتوانند برچسبها را اسکن کنند تا حسابهای خود را در پلتفرم بلاکچین ایجاد کنند. هر زمان که فردی زبالههای تفکیک شده را پرتاب میکند، حسگرهای موجود در سطلها مقدار زباله را اندازهگیری میکنند. دادهها بر روی پلتفرم بلاکچین آپلود میشوند، جایی که قراردادهای هوشمند پاداش تفکیک زباله را محاسبه میکنند. سپس به طور خودکار تراکنشها را آغاز میکند تا مبلغ پاداش را به حساب بانکی آن شخص ارسال کند.
ردیابی ضایعات در زمان واقعی
بلاکچین امکان ردیابی مدیریت زباله را در زمان واقعی فراهم میکند. این کمک میکند تا مقدار زباله جمع آوری شده، چه کسی آن را جمع آوری کرده و به کجا برای بازیافت یا دفع، مشخص شود. Arep، یکی از شرکتهای تابعه SNCF، در حال حاضر از بلاکچین برای ردیابی زباله در ایستگاههای راه آهن استفاده میکند. از بلاکچین برای جمع آوری اطلاعات دقیق در مورد تمام سطلهای زباله با کمک بلوتوث استفاده میکند.
بلوتوث امکان به روز رسانی مداوم میزان زبالههای موجود در سطلها را فراهم میکند. همچنین دادههایی را جمعآوری میکند؛ مثل اینکه کدام مدیران زباله سطل را خالی کردهاند و چگونه آن را برای بازیافت و دفع بیشتر ارسال میکنند. چنین بینشهایی به کشف چالشهای پیش روی مدیریت زباله و تسهیل آن در ایستگاههای راه آهن کمک میکند.
ایمن سازی تراکنش های داده
تکنیکهای زیادی برای بازیافت یا دفع زباله وجود دارد. انتخاب تکنیک مناسب بر اساس نوع زباله است. به عنوان مثال، زبالههای پلاستیکی را میتوان بازیافت کرد و زبالههای خطرناک را میتوان در محلهای دفن زباله دفع کرد. با این وجود، برای انتخاب بهترین تکنیک، سازمانهای مدیریت پسماند به دادههای کافی و دقیق در مورد زبالههایی که جمعآوری میکنند، نیاز دارند. اما گاهی اوقات دادهها به دلیل خطاهای انسانی به خطر میافتد.
بلاکچین میتواند به حذف خطای انسانی و حفظ دقت دادهها در طول فرآیند مدیریت زباله کمک کند. پس از تعیین میزان و تنوع ضایعات، گردآورندگان میتوانند دادهها را در پلتفرم بلاکچین آپلود کنند. سپس هر فردی که در فرآیند مدیریت زباله دخیل است، میتواند دادههای موجود در بلاکچین را برای تصمیمگیری مناسب مشاهده کند.
با یک پلتفرم مدیریت زباله مبتنی بر بلاکچین، دولتها میتوانند هر فردی را قادر به انجام وظایف خود در قبال کشورهایشان کنند. ابتکاراتی مثل پرداخت توکن برای تفکیک زباله در سطح خانوار، همه را به مشارکت در جنبش مدیریت زباله تشویق میکند. این امر مدیریت پسماند را از همان ابتدا بهبود میبخشد. در نهایت به جهانی پایدارتر منجر خواهد شد.
اکوسیستم بین المللی پیشرفته در مدیریت زباله
بلاکچین توانایی ارائه شفافیت در حقوق مالکیت محصولات و ضایعات را دارد. حمایت از سیاستهای زیست محیطی با تشویق مدیریت پایدار پسماند و ناشناس بودن و حریم خصوصی موسسات و افراد را حفظ میکند. این موارد ارزشی را نشان میدهد که فناوری بلاکچین میتواند، از نظر قابلیت ردیابی و شفافیت به دادههای مدیریت زباله کمک کند. دو عاملی که به لطف هوش و بینایی مصنوعی و همچنین اتوماسیون بیشتر آن، گیاهان میتوانند در مرتبسازی گیاهان تقویت شوند تا به طور فزایندهای به هم متصل شوند و کارایی آنها بهبود یابد.
در مدیریت ضایعات، برنامههای بلاکچین فعلی عمدتا بر تسهیل پرداختها یا پاداشها و ردیابی ضایعات متمرکز هستند. برای مثال، در مورد اول، بانک پلاستیک از توکنهای دیجیتال محافظت شده توسط بلاکچین استفاده میکند که میتواند با کالاها یا ارزهای دیگر مبادله شود تا انگیزه جمع آوری زبالههای پلاستیکی در کشورهای در حال توسعه را فراهم کند. مورد دوم نشان دهنده قابلیت ردیابی است. برای مثال، Ecoembes، طرح SmartWaste را در La Rioja ترویج میکند؛ پروژهای که دادهها را در سراسر جمعآوری و انتخاب زبالهها به لطف ادغام حسگرها در کامیونها، سیستمهای GPS و پیشرفتهترین فناوری در کارخانههای دستهبندی جمعآوری میکند.
نمونه دیگری از قابلیت ردیابی نمونهای است که توسط شرکت مشاوره Heura، متخصص در سیستمهای جمعی مسئولیت توسعه یافته تولید کننده (SCRAP) ترویج شده است. این شرکت مدلی مبتنی بر فناوری بلاکچین را برای تضمین ردیابی و بهینه سازی مدیریت بسته بندی مورد استفاده در فرآیندهای کشاورزی، افزایش حفاظت از محیط زیست و تولید مدلهای اقتصاد دایرهای کارآمد، ترویج میکند. با این راه حل، یک چرخه کامل از تصفیه زبالههای بسته بندی، از نحوه و مکان تولید، ذخیره، پردازش، بازیابی و حتی دفع، کنترل میشود و هر یک از فازها در شبکه بلاکچین ثبت میشوند.
در نهایت، نستله چند ملیتی پروژهای را برای ردیابی کپسولهای قهوه Dolce Gusto با فناوری بلاکچین برای تقویت بازیافت ترویج میکند. ردیابی زمانی انجام میشود که مصرف کننده آنها را به نقطه بازیافت برند میبرد. برای استفاده از این سیستم، مصرفکنندگان باید یک اپلیکیشن را دانلود کنند و از طریق آن تعداد کپسولهایی را که در محل بازیافت میگذارند، پیگیری کنند. به این ترتیب کپسولهای جمع آوری شده انباشته میشوند که متعاقبا با جوایز و تخفیف در فروشگاههای نستله مارکت مبادله میشوند. به لطف فناوری بلاکچین، این پروژه مشتریان را با برند مرتبط میکند و مشارکت آنها را در فرآیند مدیریت زباله تشویق میکند.
کاربرد بلاکچین برای مدیریت زباله
بلاکچینها دادهها را در یک سری از بلوکهای متصل ذخیره میکنند؛ به طوری که هر تغییری در یک بلوک با محاسبه هش رمزنگاری آن و مقایسه آن با هش ذخیره شده در بلوک زیر به راحتی قابل تشخیص است. هرگونه تفاوت بین هشهای تولید شده و ذخیره شده شاهدی بر تغییر در بلوک اول است. علاوه بر این، به روز رسانی هش ذخیره شده در بلوک دوم با محاسبه و مقایسه هش آن با هش ذخیره شده در بلوک بعدی قابل تشخیص است.
در نتیجه، هر تغییری در یک بلوک تاریخی مستلزم به روز رسانی تمام بلوکهای بعدی است. الگوریتمهای اجماع توزیعشده مثل اثبات کار، سهام یا فضا تضمین میکنند که انجام این کار از نظر محاسباتی یا مالی غیرممکن است. متاسفانه، از آنجایی که دادههای بلاکچین پایدار هستند، این یعنی که دادههای جعلی که وارد یک بلوک میشوند، برای همیشه وجود دارند. بلاکچینها بهعنوان ارزهای رمزنگاریشده مثل بیت کوین به کار میروند؛ اما در هسته آنها صرفا ذخیرهسازی دادههایی هستند که به طور منطقی نمیتوان دستکاری کرد و قراردادهای هوشمندی را امکانپذیر میسازد که تراکنشها را بدون واسطه خودکار میکنند.
چنین دفتر کل دادههای دائمی و قابل اعتماد میتوانند، به دلایل مختلفی در بخش مدیریت زباله مفید باشد. در هسته خود، بلاکچینها به ویژه در فعال کردن و ردیابی تراکنشها مهارت دارند. مثل انتقال داراییهای دیجیتال، یا تراکنشهای مربوط به اشیاء فیزیکی با شناسههای دیجیتال، برای مثال از طریق کدهای QR (پاسخ سریع) یا برچسبهای RFID (شناسایی فرکانس رادیویی)، از این طریق منشا (برای مثال، استخراج منشا داراییها) و تسهیل شروع قراردادهای هوشمند فراهم میشود.
منشا ارائه شده، ممیزی را قادر میسازد تا تخلفات را شناسایی کرده و مجازاتهایی را اعمال کند (برای مثال، ردیابی اینکه آیا زبالههای سمی به طور قانونی دفع شدهاند یا خیر) و تایید برای حل و فصل اختلافات بین کاربران از این طریق امکانپذیر است. قراردادهای هوشمند را میتوان برای خودکارسازی جریمه و جلوگیری از اختلاف در وهله اول استفاده کرد. این مزایای بلاکچین، اعتماد کاربران را تسهیل میکند و انگیزههایی را برای آنها فراهم میکند تا در معاملات و ثبت رویدادها صادقانه عمل کنند.
کاربرد بلاکچین در بخش زباله
کاربرد بلاکچین در بخش مدیریت پسماند، نمونه خاصی از مدیریت زنجیره تامین است که توجه روزافزونی به آن وجود دارد. در زمینه مدیریت ضایعات، کاربردهای کنونی بلاکچین معمولا بر تسهیل پرداخت یا پاداش تمرکز دارد (برای مثال، آزمایشگاه فناوری آگورا، ۲۰۱۸؛ بانک پلاستیک، ۲۰۲۰) یا نظارت و ردیابی زباله برای مثال، ابتکارات SNCF (La Rédaction، ۲۰۱۷) و وزارت زیرساخت هلند (Hinchcliffe، ۲۰۱۸). در حالت اول، به نهادی که ضایعات را سپردهگذاری میکند، پاداش داده میشود یا با یک توکن دیجیتالی امن با بلاکچین پرداخت میشود که میتواند برای کالاها بازخرید شود یا با ارزهای دیگر مبادله شود.
بانک پلاستیک از چنین پاداشهای زنجیره بلوکی برای تشویق افراد برای تبدیل شدن به جمع کننده زبالههای پلاستیکی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، با هدف کاهش میزان پلاستیکی که به اقیانوسها میرسد، استفاده میکند. ضایعات جمعآوریشده قبل از پرداخت از طریق یک برنامه بانکی مبتنی بر بلاکچین به جمعآورنده به مکانهای جمعآوری میآیند که در آن زبالهها وزن میشوند.
تغییرناپذیری و شفافیت بلاکچین از روشهای تقلبی و فاسد جلوگیری میکند. بررسی ضایعات اغلب توسط انسان انجام میشود؛ اما میتواند در برخی موارد خودکار باشد. نمونههای دیگری از تسهیل پرداخت یا پاداش بلاکچین با و بدون اهداف اجتماعی وجود دارد. در حالت دوم، دادههای مربوط به نوع زبالههای جمعآوریشده و انتقال زباله در بلاکچین ثبت میشود. آرپ، یکی از شرکتهای تابعه SNCF.COM (شرکت راهآهن ملی فرانسه)، از فناوری بلاکچین برای نظارت بر میزان، نوع و فراوانی زبالههای جمعآوریشده در سطلهای زباله ایستگاه قطار استفاده کرد تا جمعآوری زباله را بهینه کند.
SNCF دادههای زباله و نقل و انتقالات را در تراکنشهای بلاکچین با استفاده از هویت دیجیتالی سطلها روی سکوهای قطار ثبت کرد. انگیزه این امر تا حدی مالی بود. دادههای کافی برای تهیه صورتحسابهای دقیق از جمعآورنده زباله وجود نداشت، بنابراین خطر شارژ بیش از حد ایستگاه وجود داشت که میتوان با استفاده از بلاکچین و سنسورهای سطل بر آن غلبه کرد.
در بلند مدت، امید بود که با استفاده از دادهها برای معرفی تفکیک بیشتر زبالهها، مزایای زیستمحیطی وجود داشته باشد. این برنامه متوقف شده است؛ چون مدیریت پسماند در اولویت مدیریت ایستگاه نبود. ابتکاراتی با اهداف مشابه برای جمعآوری دادههای نوع و مقدار زباله به منظور اطلاعرسانی مدیریت موثرتر و کارآمدتر زباله در حال توسعه است.
نرخ تولید زباله، یافتن مقاصد مناسب برای اطمینان از مدیریت صحیح پسماند، و روشهای تصفیه زباله در حال حاضر اجرا شده، همگی زمینههایی هستند که فضای زیادی برای بهبود وجود دارد. مدل فعلی تصفیه زباله و زباله، مسئولیتهای بازیگران درگیر در این فرآیند را به درستی توزیع نمیکند. در واقع، استانداردهای روش طراحی شده برای تخصیص درجات مسئولیت از نظر امنیت اطلاعات پایین است.
به منظور دستیابی به نتایج کارآمد، معرفی یک سیستم به روز شده که چرخه کامل تصفیه زباله را منعکس میکند و نحوه و مکان تولید زباله، ذخیره، پردازش، بازیافت و حتی دفن زباله را نشان میدهد، حیاتی است. در اینجا ارزش بلاکچین نهفته است. این یک دید آسان و در دسترس از زنجیره تامین را امکانپذیر میکند. این امر به دولتها، شرکتها و مصرف کنندگان کمک میکند تا درک بهتر چرخه عمر محصول را تسهیل کنند. علاوه بر این، طرفهای درگیر مسئولیت بیشتری برای رفتار پایدار احساس میکنند؛ چون شفافیت و اطمینان بیشتری در مورد صحت دادهها وجود خواهد داشت.
استفاده از فناوری بلاکچین در بخش مدیریت پسماند جهانی و برای همه انواع جریانهای زباله، اعم از خانگی یا صنعتی، امکانپذیر است. بدیهی است که در کنترل تولید، مرتبسازی، ذخیرهسازی و تصفیه تفاوتهایی وجود دارد؛ اما Heura، یک شرکت پیشگام مشاوره محیطی در استفاده از این فناوری، به لطف قرارداد همکاری خود با Signeblock، اعتقاد راسخی به کاربردی بودن این ابزار دارد. اگر تلاشها بر تولید زبالههای شهری متمرکز شود، نتایج بهتری از نظر دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل در مورد تضمین مصرف پایدار و مدلهای تولید حاصل خواهد شد.
آینده کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
مدیریت زبالههای پلاستیکی شامل انواع فعالیتها، قانونگذاری، مکانیسمهای همکاری و سایر ابزارهای سیاستی است. برای ادامه بهبود آینده حاکمیت پلاستیک پایدار، بسیاری از این ابزارهای به کار گرفته شده تغییر را تجربه خواهند کرد. برای کاهش چالشهای کنونی که محققان و دست اندرکاران پلاستیک و مدیریت زباله در دسترسی به شواهدی در مورد وضعیت فعلی استفاده از بلاکچین در مدیریت زبالههای پلاستیکی با آن مواجه هستند، در این مقاله به بررسی محدوده جهانی تجارب اخیر با فناوری بلاکچین در پلاستیکها و ابتکارات مدیریت زباله پرداختیم.
چشمانداز نقشه برداری شده از بلاکچین فعلی برای ابتکارات پلاستیک و زباله، چهار حوزه مرتبط با استفاده از فناوری بلاکچین را شناسایی کرد که شروع به تغییر شیوههای مدیریت ضایعات میکند: ۱- پرداخت ارز دیجیتال ۲- استفاده مجدد و پاداش بازیافت مبتنی بر ارز دیجیتال ۳- نظارت و ردیابی زباله ۴- اجرای قرارداد هوشمند.
مزایای کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
توصیف برخی از رویکردهای مختلف که توسط آنها ابتکارات در عمل اینها را تحقق میبخشند، برای بررسی مفروضات ارزشی و مزایای به دست آمده مورد استفاده قرار گرفت. این مزایای استفاده از بلاکچین از دستاوردهای عملیاتی از کاهش کارمزد تراکنشها و هزینههای اداری و همچنین افزایش امنیت پرداخت، تا تغییرات چند بعدی بیشتر در باز کردن بازار پلاستیک به روی بازیگران بدون دسترسی قبلی به بانکهای سنتی یا اعتبار را شامل میشود.
از دیگر مزایای آن میتوان به جذب گستردهتر بلاکچین، افزایش آگاهی و دیده شدن بخش زباله و شیوههای بازیافت پلاستیک و افزایش اعتماد به کارایی مکانیزمهای پاسخگویی و اجرایی اشاره کرد. این تحقیق نشان میدهد که در حالی که به نظر نمیرسد، فناوری بلاکچین ظرفیتهای «گلوله نقرهای» را برای حل چالشهای زبالهها و پلاستیکهای موجود، همانطور که گاهی ادعا میشود، فراهم نمیکند، با این وجود، استفاده از آن میتواند کمکهای ارزشمندی در طیف وسیعی از فعالیتهای مدیریت منابع پلاستیکی داشته باشد.
نقاط قوت و ضعف کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
در بررسی اسناد و تجربیات پروژهها، چندین حوزه از قوت و ضعف تناسب کاربرد فناوری بلاکچین و تاثیر آن در حاکمیت پلاستیک تکرار شد.
- اول، فناوری بلاکچین میتواند ترکیب ویژگیهای حکمرانی خوب را آسان کند: مشارکت، شفافیت، پاسخگویی، اثربخشی و کارایی، و مسئولیت پذیری.
- دوم، ارتباط نزدیک با این ظرفیتهای مدیریت پلاستیک افزایش یافته، فناوری بلاکچین نقش بالقوهای در پشتیبانی از عملیاتیسازی مقررات دارد.
- سوم، ابتکارات نقشهبرداری شده همچنین نشان میدهد که این نقش به حمایت از شفافیت و مسئولیتپذیری بیشتر در مبادلات منابع بین تعدادی از سهامداران، با مشارکتهای مرتبط در رویکردهای جدید برای نظارت، انطباق، و اجرای فعالیتهای مرتبط با پلاستیک گسترش مییابد.
- چهارم، ما الگوی فعلی را مشاهده میکنیم که در آن رویکردهای مبتنی بر راهحل به نفع استفاده از فناوری بلاکچین، به هزینه بالقوه تجزیه و تحلیل کافی و چارچوببندی مسائل مربوط به حاکمیت پلاستیک که نیاز به رسیدگی فوری دارند، فرض میشود.
- پنجم، نیاز به درک بهتر مفاهیم انتخابهای طراحی بلاکچین برای این ابتکارات در مراحل اولیه را مشخص میکند. برای هر یک از این حوزهها، ما بررسی بیشتر مفروضات اساسی ارزش متمایز و مزایای استفاده از بلاکچین در بخش پلاستیک، و همچنین تحلیل آیندهنگر پیامدها و تاثیرات بر مدیریت منابع پایدار و شمول و برابری ذینفعان را توصیه میکنیم.
کلام آخر کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
به طور کلی، شناخت از کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند، ما را از وضعیت فعلی، این باور را ایجاد میکند که ابتکارات با استفاده از فناوری بلاکچین از دستیابی موثر به توسعه پلاستیک حمایت میکند. استفاده از آن پتانسیل ایجاد اختلال در برخی از مکانیسمهای اقتصادی و اجتماعی اصلی را دارد که باعث استفاده، استفاده مجدد، بازیافت و بازیابی پلاستیک میشود.
با توجه به دوره اولیه پذیرش این فناوری، امیدواریم دیگران در نقشه برداری و تجزیه و تحلیل بیشتر اثرات متمایز مشارکت کنند. در نهایت، ما معتقدیم که ارزش عمدهای در توسعه این دانش با مشارکت وجود دارد و یکی از اصلیترین کاربردهای بلاکچین، کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند است.
توسعه بلاکچین میتواند راه نجاتی برای محیط زیست باشد. این مهم فقط با کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند امکانپذیر خواهد شد و همه انسانهای کره زمین برای دستیابی به این مهم باید متحد شوند.
سوالات متداول کاربرد بلاکچین در مدیریت پسماند
چگونه بلاکچین میتواند مشکل رو به رشد زبالههای الکترونیکی را حل کند؟
چگونه بلاکچین میتواند ضایعات مواد غذایی را کاهش دهد؟
چگونه بلاکچین میتواند به بازیافت کمک کند؟
چگونه میتوان از فناوری در مدیریت پسماند استفاده کرد؟
چگونه میتوان از بلاکچین برای محیط زیست استفاده کرد؟
آیا بلاکچین میتواند محیط زیست را نجات دهد؟
چگونه از بلاکچین در انرژیهای تجدیدپذیر استفاده میشود؟
آیا بلاکچین انتشار کربن را کاهش میدهد؟
دیجیتالی شدن مدیریت پسماند چیست؟