کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین

کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین یکی دیگر از کاربردهای مهم بلاکچین در آینده خواهد بود. وقتی یک لباس را از یک خرده‌فروش سفارش می‌دهید، یا مقداری چای را از فروشگاه مواد غذایی می‌خرید؛ به همه چیزهایی که برای امکان‌پذیر کردن خرید باید در جای خود قرار می‌گرفتند، فکر نمی‌کنید. مواد باید استخراج می‌شد، حمل می‌شد، به محصولات تبدیل می‌شد، دوباره ارسال می‌شد، مقداری دیگر پردازش می‌شد، و به همین ترتیب این زنجیره تامین باید طی شود تا محصول به دست شما برسد.

زنجیره تامین جهانی به یک سیستم گسترده و پیچیده تبدیل شده است که مشاغل برای تولید و توزیع محصولات خود در سطح جهانی از آن استفاده می‌کنند. پیچیدگی آن منجر به نوآوری‌های تکنولوژیکی بسیار زیاد در چند سال گذشته، از جمله پذیرش فناوری بلاکچین شده است.

بلاکچین به عنوان ستون فقرات ارزهای دیجیتال و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) در نظر گرفته می‌شود؛ اما از آن زمان تاکنون به راه‌حلی برای انواع صنایع جهانی تبدیل شده است. امروزه فناوری بلاکچین در مراقبت‌های بهداشتی، دولتی و حتی بازی‌های ویدیویی متحول شده است. کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین به طور فزاینده‌ای نفوذ کرده است.

کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین

بلاکچین فناوری دفتر کل توزیع شده است که سوابق داده‌های دیجیتال یا «مبادله‌ها» را به گونه‌ای نگهداری می‌کند که آن‌ها را در برابر دستکاری مقاوم کند. وقتی که درخواست یک تراکنش در سیستم ثبت می‌شود؛ به یک شبکه همتا به همتا که شامل چندین کامپیوتر به هم پیوسته به نام گره است، پخش می‌شوند. هر یک از این‌ها معادلات را برای بررسی و اعتبارسنجی تراکنش برای ثبات در سراسر شبکه حل می‌کند. پس از تائید اعتبار، تراکنش با سایر تراکنش‌ها گروه‌بندی می‌شود تا یک بلوک از داده‌ها برای دفتر کل ایجاد شود.

کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین مربوط به بیشتر کسب‌ و کارها می‌شود که می‌توانند از این فناوری برای ردیابی هر تراکنش استفاده کنند. به اشتراک گذاشتن اسناد، اطلاعات شخصی و ارزهای دیجیتال نیز امکان‌پذیر باشد. از آن‌جا که دفتر کل به طور کامل در سراسر شبکه توزیع شده است، خراب کردن آن بسیار دشوار است. برای ایجاد تغییر در دفتر کل، باید تغییرات را در هر گره در کل شبکه به طور همزمان ثبت کنید. اگر این کار انجام نشود، شبکه تشخیص می‌دهد که یک رکورد با بقیه مطابقت ندارد و تراکنش را به عنوان خراب علامت‌گذاری می‌کند.

این فناوری را شبیه به یک سند Google در نظر بگیرید. جایی که افراد زیادی می‌توانند به طور همزمان یک سند را مشاهده و ویرایش کنند، به جای یک فایل Word که قفل شده و متعلق به یک شخص است؛ هر گره در شبکه می‌تواند به طور همزمان به سیستم دسترسی داشته باشد و تغییراتی در آن ایجاد کند.

زنجیره تامین چیست؟

هر محصولی که به دست کاربر نهایی می‌رسد، نشان از تلاش انباشته بسیاری از سازمان‌ها و ذینفعان است. این‌ها در مجموع به عنوان زنجیره تامین نامیده می‌شوند. سازمان‌ها در یک زنجیره تامین از طریق جریان‌های فیزیکی و اطلاعاتی به هم مرتبط هستند:

جریان‌های فیزیکی شامل تبدیل، جابجایی و ذخیره سازی کالاها و مواد است. جریان اطلاعات شامل هماهنگی بین شرکا برای کنترل جریان روزانه کالاها و مواد بالا و پایین زنجیره تامین است. همچنین شامل برنامه‌ریزی بلندمدت می‌شود. مدیریت توسعه محصول، منبع یابی، تهیه، تولید و تدارکات مواد خام، محصولات و کالاهای نهایی از یک نقطه به نقطه دیگر، مدیریت زنجیره تامین (SCM) نامیده می‌شود. مدیریت موثر زنجیره تامین می‌تواند، هزینه‌ها را کاهش داده و چرخه‌های تولید را سرعت ببخشد و البته ریسک را نیز به مقدار قابل توجهی کاهش دهد.

چالش های زنجیره تامین

نبود شفافیت زنجیره تامین یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سازمان‌ها در حال حاضر با آن مواجه هستند. یک نظرسنجی از ۷۷۹ رهبر کسب‌وکار نشان داد که ۶۰ درصد معتقد هستند که این امر برای کسب‌ و کار آن‌ها خطر دارد. شفافیت زنجیره تامین دو بعد دارد:

قابلیت مشاهده: شناسایی و جمع آوری دقیق داده‌ها از تمام پیوندهای زنجیره تامین.

افشا: انتقال اطلاعات، داخلی و خارجی، در سطح مناسب از جزئیات.

برای تعیین سطح صحیح شفافیت زنجیره تامین، سازمان‌ها باید صنایع خود، مقررات مربوطه، منشور اخلاقی، تامین کنندگان، مشتریان و مسائل تاریخی زنجیره تامین و سطح ریسک قابل قبول آن‌ها را در نظر بگیرند. ناکارآمدی در سیستم‌ها نیز یکی دیگر از چالش‌های زنجیره تامین است. برای مثال فروشندگان و تامین‌کنندگان بیهوده تلاش می‌کنند تا نقاط مربوط به این‌که چه کسی به چه چیزی، چه زمانی و چگونه نیاز دارد را به هم متصل کنند. یکی دیگر از چالش‌های رایج است.

چند نمونه دیگر از ناکارآمدی‌های زنجیره تامین عبارتند از: مدیریت بد موجودی بالادست، تخصیص ضعیف محصولات به فروشگاه‌ها، نوسان تقاضا، و حتی چرخش کند قفسه. علاوه بر این، فراخوان محصول گران و ناخوشایند است، چون شرکت‌ها باید برای رفع مشکلات، محصولات و تامین‌کنندگان را به منشا آن‌ها ردیابی کنند.

کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین چیست؟

فناوری بلاکچین به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که انواع تراکنش‌ها را با امنیت و شفافیت بیشتری ردیابی کنند. تاثیر بالقوه بر عملکرد زنجیره تامین بسیار زیاد است. مهم‌ترین کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین این است که شرکت‌ها می‌توانند تاریخ یک محصول را دقیقا از نقطه مبدا تا جایی که در حال حاضر در آن قرار دارد، ردیابی کنند.

با کمک این فناوری، طرفینی که در یک پلتفرم مشترک با یکدیگر همکاری می‌کنند، می‌توانند تاخیرهای زمانی، هزینه‌های اضافی و خطای انسانی را که اغلب با تراکنش‌ها مرتبط است، به‌طور چشمگیری کاهش دهند. کاهش واسطه‌ها در زنجیره تامین نیز خطرات تقلب را کاهش می‌دهد. در نهایت، جایی که تقلب رخ می‌دهد، سوابق جامع سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا منبع آن را مشخص کنند.

یک دفتر کل بلاکچین مشترک، یک مسیر حسابرسی قابل اعتماد و بدون دستکاری از جریان اطلاعات، موجودی و امور مالی در یک زنجیره تامین فراهم می‌کند. با استفاده از یک بلاکچین مشترک، شرکت‌ها می‌توانند داده‌های لجستیک را همگام‌سازی کنند، محموله‌ها را ردیابی کنند و پرداخت‌ها را خودکار کنند. علاوه بر این، آن‌ها می‌توانند این کار را بدون تغییر قابل توجهی در سیستم‌های قدیمی خود انجام دهند و در عین حال فقط داده‌های مرتبط را به اشتراک بگذارند.

مزایای کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین

بلاکچین سریع، مقرون به صرفه، کارآمد و شفاف است که می‌تواند برای زنجیره تامین جهانی از مواد غذایی گرفته تا الماس و خودروها سود زیادی داشته باشد. در هسته بلاکچین، دفتر کل غیرمتمرکز قرار دارد که از بلوک‌ها یا گره‌های رمزگذاری‌شده از داده‌های ذخیره‌شده و زنجیره‌ای تشکیل شده است که یک منبع زمانی از حقیقت را تشکیل می‌دهد که می‌تواند بین چندین طرف به اشتراک گذاشته شود. دفتر کل بلاکچین شفاف و ایمن است و آن را به یک فناوری اصلی برای هر بخش از جمله زنجیره تامین و تدارکات تبدیل می‌کند.

سیستم‌های دفتر کل عمومی مبتنی بر بلاکچین به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا موجودی خود را در طول زنجیره تامین مدیریت کنند و قراردادهای هوشمند قراردادهای دیجیتالی و برنامه‌ریزی‌شده که به‌طور خودکار رویدادهای مرتبط را در صورت تحقق شرایط خاص به اجرا در می‌آورند یا ثبت می‌کنند. این راهی را برای ذینفعان زنجیره تامین فراهم می‌کند تا با هم همکاری کنند و اطلاعات و پول را به طور موثرتری به اشتراک بگذارند.

بهبود ردیابی و شفافیت در زنجیره تامین

با پیاده‌سازی یک بلاکچین در کنار اینترنت اشیا دستگاه‌هایی مثل حسگرهای هوشمند و برچسب‌های RFID زمان حرکت محصولات را در مراحل مختلف زنجیره تامین و وضعیت آن‌ها مثل (دما، لرزش، رطوبت و…) را به طور موثرتری ثبت می‌کنند. این داده‌ها سپس در یک بلاکچین ذخیره می‌شوند و قراردادهای هوشمند برای اطمینان از دید در زمان واقعی اعمال می‌شوند.

این یعنی دید دقیق‌تر و اطلاعات درست در فرآیند ردیابی، که می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا مسائل را سریع‌تر شناسایی و رسیدگی کنند. همچنین به معنای صرفه‌جویی در هزینه است. یک شبکه توزیع‌شده که منابع و داده‌ها را به‌صورت دیجیتالی به اشتراک می‌گذارد، می‌تواند از دست دادن و هدر رفتن موجودی را کاهش دهد و نیاز به گردش کار مبتنی بر کاغذ را از بین ببرد. این یعنی هرگونه هزینه‌های جانبی مربوط به ذخیره‌سازی و کار مورد نیاز برای پردازش و مدیریت اسناد فیزیکی حذف می‌شود.

رسیدگی به مسائل ایمنی مواد غذایی

در بیشتر موارد، غذایی که ما می‌خوریم نتیجه یک زنجیره تامین جهانی پیچیده است که شامل شبکه پیچیده‌ای از تولید، پردازش، بسته‌بندی، ذخیره‌سازی و توزیع است. همه این‌ها ما را بیشتر و بیشتر از منبع تامین غذا دور می‌کند که می‌تواند برای ایمنی مواد غذایی بسیار بد باشد. بسیاری از مسائل ایمنی مواد غذایی مثل آلودگی متقاطع و گسترش بیماری‌های منتقل شده از غذا به سختی قابل پیگیری است. فقدان داده و دید در زنجیره‌های تامین سنتی، اقدام سریع در هنگام بروز مشکل را دشوار می‌کند که می‌تواند بر قیمت و اعتبار یک شرکت تاثیرگذار شود.

قابلیت اطمینان و یکپارچگی بلاکچین آن را به ویژه برای رسیدگی به این مسائل مناسب می‌کند. در سال ۲۰۱۷، چندین رهبر در صنعت غذا گرد هم آمدند تا راه‌هایی را پیدا کنند که می‌توان از بلاکچین برای بهبود ایمنی غذا در جهان استفاده کرد. امروزه، شرکت‌هایی مثل FedEx، Nestlé و Walmart از فناوری بلاکچین برای کاهش زمان لازم برای یافتن و حذف منبع بیماری‌های ناشی از غذا استفاده می‌کنند.

کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین برای کارآمدتر کردن پرداخت ها

زنجیره‌های تامین از بسیاری از تامین‌کنندگان، واسطه‌ها و خدمات شخص ثالث تشکیل شده است که می‌تواند مدیریت جابجایی کالا، قیمت گذاری کالا و پرداخت تامین‌کنندگان را چالش برانگیز کند. شرایط پرداخت فاکتور سنتی معمولا هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول می‌کشد؛ اما، اگر قراردادهای هوشمند مبتنی بر بلاکچین به جای آن تنظیم شود، می‌توان بلافاصله پرداخت‌ها را انجام داد.

ماهیت توزیع‌شده فناوری بلاکچین می‌تواند در ایجاد یک سیستم پرداخت شفاف مفید باشد که به همه طرف‌های درگیر در یک زنجیره تامین معین اجازه می‌دهد، تراکنش‌های پرداخت را ببینند. این باعث کاهش تقلب و خطای انسانی می‌شود. به علاوه، ارزهای رمزپایه مبتنی بر بلاکچین به بازیکنان زنجیره تامین این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به بانک به یکدیگر پرداخت کنند، بنابراین کارمزدهای متحمل شده را کاهش می‌دهد و روند پرداخت را تسریع می‌کند.

استفاده از کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین جهانی

پروژه پروتون، آزمایشی بلاکچینی که توسط PepsiCo پیاده‌سازی شده است. عناصر زنجیره تامین تبلیغات برنامه‌ای این شرکت را از طریق قراردادهای هوشمند اتوماتیک می‌کند. این پروژه از این قراردادها برای تطبیق برداشت‌های تبلیغاتی از منابع داده‌های متعدد، تسهیل پرداخت‌ها از طریق توکن‌های دیجیتال در زمان واقعی و در نتیجه افزایش ۲۸ درصدی کارایی استفاده کرد.

سازنده خودرو استرالیایی Tomcar از بیت‌کوین برای پرداخت به برخی از تامین‌کنندگان خود استفاده می‌کند و ارز دیجیتال را برای پرداخت از سه مشتری در اسرائیل و تایوان می‌پذیرد. این فرآیند نیاز به هزینه‌های پرداخت بین المللی را بی‌نیاز می‌کند.

در صنایع غذایی، داشتن سوابق محکم برای ردیابی محصولات به منابع آن‌ها غیرقابل مذاکره است. به عنوان مثال، Walmart از Food Trust مبتنی بر بلاکچین IBM برای پیگیری محصولات خود در هر مرحله از زنجیره استفاده می‌کند. Nestlé، Tyson Foods، Carrefour، و Raw Seafoods، از جمله، از Food Trust برای این منظور استفاده می‌کنند.

غول ماینینگ BHP، عملیات خود را از طریق بلاکچین دیجیتالی می‌کند و از این فناوری برای تائید تامین‌کنندگان خود استفاده می‌کند و اطمینان حاصل می‌کند که الزامات زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی در طول زنجیره تامین برآورده شده است. سال گذشته، این شرکت اولین تجارت سنگ آهن بلاکچین خود را به ارزش حدود ۱۴ میلیون دلار با شرکت China Baowu Steel انجام داد و تجارت از طریق پلتفرم MineHub23 تسهیل شد.

شرکت کاغذ آفریقای جنوبی ساپی و تولیدکننده پارچه هندی Birla Cellulose برای ایجاد GreenTrack که محصولات پارچه را از جنگل‌های پایدار تا تولید ردیابی می‌کند، شریک شدند. این پلتفرم توسط بیش از ۲۵۰ شریک زنجیره تامین، از جمله Walmart و Marks & Spencer24 پذیرفته شده است.

والمارت کانادا از پلتفرم پرداخت و فاکتور زنجیره تامین حمل و نقل DL برای خودکارسازی تراکنش‌ها و نقاط داده برای بیش از ۵۰۰۰۰۰ محموله سالانه استفاده کرد و این موارد را از طریق GPS و دستگاه‌های مجهز به اینترنت اشیا ردیابی کرد. این منجر به کاهش اختلافات حمل و نقل تا ۹۷ درصد شد۲۵

غول الماس De Beers از فناوری بلاکچین برای ردیابی سنگ‌ها از جایی که استخراج می‌شوند تا زمانی که به مشتریان فروخته می‌شود، استفاده می‌کند. این فناوری ضمانت می‌دهد که شرکت از الماس‌های «تضاد» یا «خون» اجتناب می‌کند و به مشتریان خود اطمینان می‌دهد که معامله واقعی را می‌خرند.

شرکت هایی که از کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین استفاده می کنند

اگرچه بلاکچین یک افزوده نسبتا جدید به گفتگوی زنجیره تامین است؛ چندین شرکت پیشرو در حال حاضر از قابلیت‌های این فناوری استفاده می‌کنند. در ادامه این مقاله به سه شرکت در این حوزه می‌پردازیم:

شرکت FedEX

فدکس به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های حمل‌ونقل در جهان، شاید یکی از مهم‌ترین حامیان پذیرش استانداردهای صنعت مبتنی بر بلاکچین باشد. این شرکت در تلاش برای بهبود قابلیت ردیابی، بلاکچین را در زنجیره نگهداری خود ادغام کرده است؛ بنابراین رکوردی قابل اعتمادتر و به موقع را ارائه می‌دهد که می‌تواند برای اصلاح اختلافات مشتریان و پاسخ به سؤالات استفاده کند.

شرکت Ford

فورد از فناوری بلاکچین ارائه شده توسط IBM برای اطمینان از منبع استخراج کبالت استفاده می‌کند. یک عنصر ضروری برای باتری‌های ماشین‌های الکتریکی که برای استخراج آن به تخریب محیطی کمی نیاز دارد. زمانی که کبالت استخراج می‌شود، فورد یک دفتر کل دریافت می‌کند که می‌تواند از آن برای ردیابی جایی که از آنجا می‌رود استفاده کند.

شرکت Nestlé

این غول ۱۵۰ ساله مواد غذایی سوئیسی منابع قابل توجهی را برای شفاف‌تر کردن قابلیت ردیابی زنجیره تامین محصولات خود سرمایه‌گذاری کرده است و روی وعده فناوری بلاکچین برای انجام این کار شرط‌بندی کرده است. نستله یکی از اعضای مؤسس IBM Food Trust است، یک محصول SaaS که به کاربران امکان دسترسی به داده‌های زنجیره تامین غذایی عملی مثل تاریخچه کامل و مکان فعلی یک ماده غذایی خاص و همچنین هرگونه گواهی، داده‌های آزمایش و داده‌های دما را می‌دهد. در سال ۲۰۱۹، این شرکت اولین شرکت بزرگ مواد غذایی و نوشیدنی بود که پلتفرم بلاکچین را برای ایجاد شفافیت بیشتر در زنجیره تامین راه‌اندازی کرد.

شرکت Walmart

والمارت مدت‌هاست که به عنوان یک پیشرو در مدیریت زنجیره تامین شناخته می‌شود و در چند سال اخیر به فناوری بلاکچین علاقه جدی داشته است. این شرکت یک سیستم ردیابی مواد غذایی ایجاد کرد که فرآیند زنجیره تامین مواد غذایی خود را شفاف‌تر و قابل اعتمادتر کرد. از ردیابی منشا انبه در ایالات متحده گرفته تا ردیابی شیوع E.coli در میان سبزیجات برگ‌دار. والمارت کانادا همچنین از فناوری بلاکچین برای حل اختلاف داده‌ها در فرآیند فاکتور و پرداخت برای شرکت‌های حمل بار با ایجاد یک سیستم خودکار برای مدیریت فاکتورها و پرداخت‌ها به ده‌ها تامین کننده کالای شخص ثالث خود استفاده می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت walmart.com بروید.

کلام آخر کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین

بلاکچین از اثر شبکه سود زیادی می‌برد. هنگامی که یک توده بحرانی در یک زنجیره تامین جمع می‌شود، برای دیگران آسان‌تر است که روی آن بپرند و به مزایای آن دست یابند. شرکت‌ها می‌توانند به سایر ذینفعان در زنجیره تامین و رقبا برای نشان دادن زمان‌بندی توسعه یک نمونه اولیه بلاکچین توجه کنند. کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین یکی از مهم‌ترین کاربردهای بلاکچین است که بر زندگی روزمره و تامین مواد غذایی ما تاثیرگذار خواهد بود.

سوالات متداول کاربرد بلاکچین در زنجیره تامین